Oʻzbekiston iqtisodiyoti oʻsishida oltin eksporti muhim rol oʻynadi

Osiyo taraqqiyot banki (OTB) Oʻzbekistonning 2025 va 2026-yilgi iqtisodiy oʻsish prognozini (mos ravishda 6,6 va 6,7 foiz) oʻzgarishsiz qoldirdi. Bankning sentyabr oyidagi hisoboti e’lon qilindi.

2025-yilning birinchi yarmida iqtisodiy o‘sish barqaror saqlanib qoldi. Iqtisodiyot yiliga 7,2 foizga o‘sdi, bu o‘tgan yilgi 6,5 foizlik ko‘rsatkichdan yuqori bo‘lib, prognozlardan ham oshdi. Bunday o‘sishga ichki iste’molning ortishi, investitsiyalar va qurilishning faolligi, shuningdek, ayrim sanoat mahsulotlari eksportidagi pasayishni qoplagan oltin eksportining keskin oshishi sabab bo‘ldi.

Xizmatlar sohasi 13,3 foizga kengaydi, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari 21,9 foizga, transport 11,3 foizga, chakana savdo 9,7 foizga va turizm 48,9 foizga o‘sdi.

​

Qurilishdan tashqari sanoat 6,6 foizga o‘sdi, bunda ishlab chiqarish 7,1 foiz va tog‘-kon sanoati 5,1 foiz o‘sishni qayd etdi. Davlat infratuzilma loyihalari qurilish sohasini 10,7 foizga rivojlantirdi. Qishloq xo‘jaligi, o‘rmonchilik va baliqchilik sohasi 4,0 foizga o‘sdi, bu qishloq xo‘jaligi mahsuldorligining asta-sekin oshib borayotganini ko‘rsatmoqda.

Pul o‘tkazmalari va ish haqi o‘sishi tufayli xususiy iste’mol 9,6 foizga, davlat iste’moli esa 2,6 foizga ko‘paydi. Asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar 5,5 foizga sezilarli darajada oshdi, energetika, ishlab chiqarish va transport sohalarida yirik loyihalar amalga oshirildi.

Sof eksport ham o‘sishga hissa qo‘shdi, chunki 2025-yilning yanvar—iyul oylarida eksport 34,7 foizga oshib 20,1 milliard dollarni, import esa 19,9 foizga ko‘payib 24,3 milliard dollarni tashkil etdi.

​

Ushbu davrda umumiy tashqi savdo aylanmasi 19,9 foizga o‘sib, 44,4 milliard dollarga yoki YIMning taxminan 70 foiziga yetdi. Bunda oltin eksportining keskin oshishi to‘qimachilik, avtomobilsozlik, po‘lat va neft mahsulotlari eksportining pasayishini qopladi.

Prognoz: birinchi yarim yillikdagi kuchli ko‘rsatkichlarga qaramay, savdo munosabatlaridagi ziddiyatlar tufayli tashqi talabga bo‘lgan xavf-xatarlar sababli 2025 va 2026-yillar uchun avvalgi o‘sish prognozlari (6,6 va 6,7 foiz)o‘zgarishsiz qoldirildi.

2025-yilning dastlabki 7 oyida inflyatsiya yuqoriligicha saqlanib qoldi. Inflyatsiya o‘rtacha 9,0 foizni tashkil etib, bir yil avval kuzatilgan 9,5 foizga yaqinlashdi, oziq-ovqat mahsulotlari 6,5 foizga, boshqa tovarlar 7,1 foizga, xizmatlar 16,3 foizga oshdi.

Yalpi inflyatsiya aprel oyidagi 10,1 foizdan iyun oyida 8,7 foizgacha va iyul oyida 8,9 foizgacha sekinlashib, II chorakda o‘rtacha 9,2 foizni, bazaviy inflyatsiya 8,1 foizni tashkil etdi.

Prognoz: inflyatsiya ikkinchi chorakda biroz sekinlashganiga qaramay, 2025 va 2026-yillar uchun avvalgi prognozlar (mos ravishda 8 va 9 foiz) o‘zgarishsiz qoldirilgan.

O‘zbekiston Markaziy banki 2025-yil iyun oyida o‘zining asosiy stavkasini 14,0 foiz darajasida saqlab qoldi. Bu inflyatsion kutilmalarni jilovlash va tartibga solinadigan narxlar o‘zgarishining ta’sirini yumshatish uchun qilingan.

• 2025-yilning birinchi yarmida byudjet daromadlari o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 19,2 foizga o‘sdi. Bunga qo‘shilgan qiymat solig‘i, aksiz va bojxona to‘lovlari tushumlarining sezilarli darajada oshishi sabab bo‘ldi.
• Xarajatlar esa 13,4 foizga ko‘paydi, chunki hukumat infratuzilma va ijtimoiy sohalarni rivojlantirishga yo‘naltirilgan ustuvor xarajatlarni davom ettirdi. Shuningdek, 2026–2028-yillar uchun Fiskal strategiya tasdiqlandi. U davlat moliyaviy barqarorligini mustahkamlashni maqsad qilgan.